Zekatın Farz Kılınması ve Tarihçesi

Zekat sadece İslam dininin ortaya koyduğu bir ibadet değil, tarih boyunca devam edegelen bir uygulamadır.

Konuyla ilgili ilahi kitaplara bakıldığında, Yahudilik ve Hristiyanlık gibi semavi dinler de de benzeri uygulamaların varlığı dikkat çekmektedir.

Tevrat ve İncil’e bu açıdan bakıldığında; fakirin korunup kollanması, genel manada cömertlik ve bununla ilgili detaylarla sadaka vermeyi ifade eden birçok emir ve tavsiyenin yer aldığı görülecektir. Hatta toprak mahsullerinden alınacak miktarın ‘ondalık’ olarak nitelendirilmesi ve İslam’daki ‘öşür’ uygulamasıyla örtüşmesi oldukça çarpıcıdır.

Kur’an; Hz İshak, Ya’kub, İsmail, Şuayb gibi peygamberlerle namaz yanında zekatı da emrettiğini anlatmaktadır. İsrailoğullarından da benzeri sözler aldığını ifade eden Kur’an; ‘Sağ olduğum müddetçe bana namaz kılmayı, zekat vermeyi emretti’ şeklinde konuşan beşikteki İsa’nın (a.s) ifadelerine yer vermekte, bunların her birinde zekatın varlığını tescil etmektedir.

Bütün bunlardan da anlaşıldığı üzere namaz ve zekat, Allah’a kulluk anlamında bütün dinlerde vazgeçilmez bir esastır. Muhteva ve şekil itibariyle beli dönemlerde farklılık arz etme ihtimali olsa da, temelde namaz yanında zekatın sürekli var olması, aynı zamanda bu iki ibadetin Allah katında ne kadar önemli olduğunu da göstermektedir (1)”

Namazdan sonra ibadetin en faziletlisi Zekat vermektir

Zekat Ne Zaman Farz Kılındı?

Allah Teala Kur’an-ı Kerim’in otuz iki yerinde zekatı namaz ile birlikte zikretmiştir. Zekat oruçtan önce hicretin ikinci yılında farz kılınmıştır. Farziyeti, Kitap, sünnet ve icma ile sabittir. ‘İman edip iyi işler yapan, namaz kılan ve zekat verenler var ya, onların mükafatları Rableri katındadır. Onlara korku yoktur, onlar üzüntü de çekmezler (Bakara’277)’,

‘Onların mallarından sadaka al; bununla onları (günahardan) temizlersin, onları arıtıp yüceltirsin. Ve onlar için dua et. Çünkü senin duan onlar için sükünettir (onları yatıştırır). Allah işitendir, bilendir (Tevbe’103)’. İslam beş esas üzerine kurulmuştur: Kelime-i şehadet, namaz kılmak, zekat vermek, oruç tutmak ve hacca gitmek.

Hz Peygamber (s.a.v) Abdulkays kabilesinin heyetine: Size dört şeyi emrediyor, dört şeyi de yasaklıyorum buyurduğu hadiste emredilen şeylerden biri de zekattır.

Hz Peygamber (s.a.v)’den günümüze kadar Müslümanlar arasında zekatın farz olduğu konusunda icma vardır (2)”

Kaynaklar

1-) Akademi Araştırma Heyeti / Bir Müslümanın Yol Haritası / bkz: 472

2-) Esad Muhammed Said es-Sağirci / Delilleriyle Hanefi Fıkhı / bkz: 303