Soru: Vatan-ı asli ne demektir ve hükmü nedir?
Cevap: Şafi mezhebine göre bir kimse 14.4 km veya daha fazla bir yolculuğa çıkarsa misafir sayılır. Namazını cem-i takdim ve tehir olarak kılabileceği gibi kasır da edebilir. Yani dört rekatlı namazı kısaltıp ikiye indirebilir, yine gitmek istediği yere vardığında da dört günden aşağı kalmaya niyet ederse yine misafir sayılır.
Ama yerleştiği yere varırsa veya 14.4 km’lik bir yolculuktan aşağı bir yolculuğa çıkarsa veya uzun bir yola çıkar da, ama orda dört gün veya daha fazla kalmak isterse mukim sayılır, seferi namaz kılamaz.
Hanefi mezhebine göre durum değişiktir, şöyle ki: Vatan üç çeşittir:
1- Vatan-ı aslıdir: Vatan-ı aslı bir insanın doğup büyüdüğü veya evlenip içinde yaşamak istediği veya yerleşip kalmak istediği yerdir.
2- Vatan-ı ikamettir: Bu da yukarıda sayılan şeylerden birisi olmamakla beraber bir misafirin on beş gün veya daha fazla bir süre kalmak istediği yerdir. Mesela: Adanalı bir vatandaş İstanbul’a gidip ticaret veya okumak gibi bir iş için on beş günden fazla kalmak istediği takdirde İstanbul kendisi için Vatan-ı İkamet sayılır. Hem Vatan-ı aslide hem de Vatan-ı ikamette seferi namaz söz konusu değildir.
3- Vatan-ı Sükna: Bir misafirin on beş günden az kalmak istediği yerdir. Vatan-ı süknada bulunan bir misafir seferde olduğu gibi seferi namazını kılacaktır. Buna göre yaklaşık olarak 85 km’lik bir yola çıkan bir kimse giderken ve gelirken yolculuk esnasında seferi namazı kılacağı gibi varacağı yer vatan-ı aslı ile ikamet olmadıktan sonra yine seferi namazı kılacaktır.
