Mesh: Abdest alırken ayakları yıkamak yerine ayaklara giyilen mesler üzerine ıslak elle sürmek demektir. Mesh, ayak yıkama yerine geçer. Müslümanlara bir kolaylık olmak üzere böyle bir ruhsat verilmiştir. Özellikle yolculukta ve kış şartları ağır olan yerlerde mest üzerine meshetmek büyük bir kolaylıktır.
Mest üzerine meshin yapılmasının caiz olması için gerekli şartları nelerdir?
- Mestler, ayağa abdest için ayaklar yıkandıktan sonra giyilmiş olmalıdır. (Şafi Mezhebine göre mestler, tam abdest alındıktan sonra giyilmelidir)
- Mestler, ayakları topukları ile beraber örtmüş olmalıdır.
- Mestler, en az üç mil (5544 m) yürüyebilecek sağlamlıkta olmalıdır.
- Mestlerin birinde ayak parmaklarının küçüğü ile üç parmak kadar delik, yırtık veya sökük bulunmamalıdır. Ancak her iki mestteki yırtıkların toplamı üç parmak kadar olursa meshe mani değildir. ( Şafi Mezhebine göre yırtık az da olsa meshe manidir.)
- Mestler, bağsız olarak ayakta kalabilecek kadar kalın olmalıdır.
- Mestler, suyu ayağa geçirmeyecek şekilde olmalıdır.
- Mest giyecek kimsenin her bir ayağının ön tarafında elin küçük parmağı ile en az üç parmak yer mevcut olmalıdır. (Şafi mezhebine göre üç parmaktan az da olsa mesh yapılabilir)
Bu yüzden bir ayağının ön tarafını kaybetmiş ve en az üç parmak kadar bir yer kalmamış olan kimse, bu ayağını meshedemeyeceği gibi, sağlam ayağına da mesh edemez. Bu takdirde, her ikisini de yıkamasın gerekir. Çünkü ayaklarda mesh etmekle yıkamak bir arada olmaz. Yani, bir ayağını yıkayıp diğerini mesh etmek caiz olmaz. Ancak, bir ayağı topuğun üst tarafına kadar kesik olan kimseden bu ayağını yıkamak sakıt olduğundan diğer ayağı tam veya ön tarafında en az üç parmak kadarı mevcut ise o ayağındaki meste mesh edebilir.
Farz Olan Mestin Miktarı
- Farz olan meshin miktarı (alan itibariyle) ayak parmaklarının en küçüğüyle üç parmak kadardır. (Şafi mezhebine göre bir parmak ucu kadar da olsa sahihtir.)
Mesh nasıl yapılır?
Yukarıda açıklanan şartların bulunması halinde mestlere şu şekilde mesh edilir.
- Usulüne göre abdest alınıp, sıra ayakları yıkamaya gelince, her iki elin iç kısmı, abdest alınan temiz su ile ıslatıldıktan sonra, el parmakları araları açık olarak, mestlerin ayak parmak uçlarından goncuna doğru çekilir. Sağ el ile sağ, sol el ile sol ayak birer defa açıklanan şekilde mesh edilir.
Meshin süresi ne kadardır?
- Meshin süresi, mukim olanlar için bir gün bir gece, yani yirmi dört saat; misafir olanlar için üç gün üç gece yani, yetmiş iki saattir. (Maliki mezhebine göre mesh için belli bir süre yoktur. Gusül gerektiren bir durum bulunmadıkça mest üzerine sürekli mesh edilebilir.)
Meshin süresi, mesti ayağa giydikten sonra abdest bozulduğu andan itibaren başlar.
- Mukim bir kimse, mestlerini giydikten sonra yirmi dört saatlik süreyi doldurmadan yolculuğa çıksa mesh müddeti yetmiş iki saate kadar devam eder. (Şafi mezhebine göre yirmi dört saat kadar devam eder.) Yirmi dört saatlik süre dolduktan sonra yolculuğa çıkacak olursa mukim iken mesh müddeti bittiği için ayaklarını yıkaması gerekir.
- Misafir olan bir kimsenin, yirmi dört saat mest giydikten sonra misafirliği sona ererse mesh müddeti bitmiş olur; yirmi dört saat dolmadan misafirliği sona ererse yirmi dört saati tamamlar.
Meshi bozan şeyler nelerdir?
- Abdesti bozan her şey meshi de bozar. Bu durumda meshin müddeti bitmemişse mesti çıkarmak gerekmez. Abdest alınır ve mest üzerine mesh edilir.
- Giyilmiş olan mestlerden birinin veya ikisinin ayaktan çıkması veya çıkarılması. Mestlerden biri çıkmış olsa bile her iki ayağın da yıkanması gerekir. Çünkü taharette her iki ayak bir organ hükmünde olduğundan birinin yıkanması gerektiğinde öbürünün de yıkanması gerekir. Mest edildikten sonra mestlerden birinde üç parmak kadar bir yırtık meydana gelmesi halinde de yine mestler çıkarılır ve ayaklar yıkanır. Ancak, ayaklarını yıkamak suretiyle abdest alıp mestlerini giyen kimse, daha bu abdesti bozulmadan herhangi bir sebeple mestlerini çıkarırsa ayaklarını yeniden yıkaması gerekmez.
- Meste su girip ayaklardan birinin yarıdan fazlasının ıslanması. (Şafi mezhebine göre bozulmaz.) diğer bir görüşe göre bu durumda mesh bozulmaz.
- Mesh edildikten sonra mestlerin birinde ayak parmaklarının en küçüğü ile üç parmak kadar bir yırtık, delik veya sökük meydana gelmesi. (Şafi mezhebine göre yırtık, delik veya sökük az da olsa meshi bozar.)
- Mesh süresinin son bulması. Mesh süresi bittiğinde abdestli olan kimsenin mestlerini çıkarıp ayaklarını yıkaması yeterlidir.
Vücudun herhangi bir yerinde sargı bulunması durumunda abdest ve gusül alınırken ne yapılır?
Vücudun herhangi bir yerinde kırık veya herhangi bir yaradan dolayı sargı bulunduğu takdirde, bu sargı abdest organlarında ise abdest alınırken, vücudun başka bir yerinde ise gusül yapılırken sargı çözülüp altı yıkanır ve yaranın üstü meshe edilir. Şayet sargıyı çözüp altını yıkamak zararlı olursa sargıyı çözmeye gerek yoktur. Bu durumda el ıslatılarak sargının üzerine bir kere mesh edilir. Eğer mesh etmek de zarar verirse o da terk edilir.
Yara üzerine sürülen ilaç da sargı gibidir. Yıkamak zarar vermezse su dökülerek yıkanır, zarar verirse yıkanmaz, mesh edilir. Yara olmadığı halde herhangi bir uzvun yıkanmasında veya mesh edilmesinde sakınca var ise yarada olduğu gibi yıkanması veya mesh edilmesi tamamen terkedilir.
Yapılacak meshin bütün sargıyı kaplaması gerekmez. Çoğunluğunu mesh etmek yeterlidir. (Şafi mezhebine göre sargının tamamının mesh edilmesi gerekir.)
Üzerine mesh edildikten sonra sargı değiştirilecek olursa tekrar mesh etmek gerekmez. Sargının abdestli iken sarılma şartı da yoktur.
Sargı üzerine mesh etmenin belirli süresi yoktur.
Özür devam ettikçe sargı üzerine mesh yapılabilir. Henüz özür ortadan kalkmadan sargı açılsa mesh bozulmuş olmaz. Ancak sargı yara iyileştiği için düşecek olursa artık üzerine mesh caiz olmaz.
