Maddeler halinde mekruh olan şeylere bazı örnekler verecek olursak bunları şöyle sıralayabiliriz;
- Namazda iken ıslık çalmak, bir şeyle oynamak, parmak çatlatmak mekruhtur.
- Zikir meclisi ve Sema ayininde vecde gelenlerin elbise yırtması mekruhtur. Bu kişiyle tartışmaya da girmemek gerekir.
- Oturan arkadaşların arasında ayak uzatmak mekruhtur
- Oturma durumundan çıkacak şekilde bir yere yaslanmak mekruhtur Çünkü bu büyüklenme alametidir, yanındakini küçük görmek demektir.
- Ama bir özür sebebiyle olursa başkadır.
- Uzun elbise giymek mekruhtur.
- Sakız çiğnemek mekruhtur; çünkü bu basitliği gösterir.
- Ağzının her yanını açarak kahkaha ile gülmek mekruhtur.
Gereksiz yere yüksek sesle konuşmak veya bağırmak mekruhtur Kişinin yürümesi de mutedil olmalıdır. Ne yorulup kendine zahmet verecek kadar hızlı, ne de büyüklenme hissi verecek kadar ağır yürümelidir.
Biri için ağlıyorsa, ona övgüler yaparak ağlamak mekruhtur. Ancak Allah korkusundan veya zamanlarını boşa geçirmenin pişmanlığından ya da ulaşmak istediği güce, dereceye ulaşamamanın üzüntüsünden ağlıyorsa o başkadır.
- İnsanların yanında kir çıkarmak mekruhtur. Ne çeşit kir olursa olsun fark etmez.
Kirli ve pis sayılan hamam ve tuvalet gibi yerlerde konuşmak mekruhtur. Bu gibi yerlerde selam verilmez de alınmaz da.
İnsanların yanında başını açmak mekruhtur. Yahut haram olmayan başka yerini açmak mekruhtur. Avret yerini açmak zaten haramdır. (Avret mahalli erkeklerde göbek altından diz kapağına kadar olan kısım, kadınlarda ise el ve yüz hariç tüm bedenidir.)
- Allah dışında baba veya her ne için olursa olsun yemin edilmemelidir. Kişi yemin edecek olursa sadece Allah için etsin yahut sussun.
- Peygamber’den (sav) gelen rivayetlerde de bu yönde emirler vardır: “Her kim yemin edecekse Allah’a yemin etsin veyahut ta sussun”
Kaynak: Abdülkadir Geylani / El Ğunye (Li Talibi Tariki’l Hak) / bkz: 80
