Kadr Süresinin Girişi: İlahi zati vahdetin fani keserat safhaları üzerine özel ve genel şekilde yayılışının sırrına muttali ve cakıf olanlardan, Hakk’ın kitap indirmesi ve peygamber göndermesindeki incelikleri keşfeden kimseye şu husus gizli kalmaz:
Kader levhasında muhafaza edilen alın yazıları ve ilim mertebesinde ve Kalem-i A’la’da (en yüce kalem) kaydedilmiş olan süretler, Leyle-i Kadr (Kadir Gecesi) diye adlandırılan gaybi ama (görünmezlik) alemindedir. Oradan şehadet (görüntü) ve cela (yansama) alemine doğru indirilmesi de şüphesiz ki o gece içerisinde olur. Yine hiç şüphe yok ki, ilahi kitaplanın indirilmesi, bu alan yazılarının ve kendisinden haber verilen şeylerin ilim mertebesinde ve kader levhasında sabit olduğu şekliyle gerçekleşir.
İşte bundan dolayıdır ki; Cenab-ı Hak, Kur’an’ı Gaybi Kadir Gecesi’nde indirmesinin, şehadet alemine ait zaman ölçümü ile bin aydan daha hayırlı olduğunu, habibine sırf iyilik ve ihsan makamında haber vermekte, besmele ile şu şekilde süreye başladıktan sonra şöyle buyurmaktadır:
Allah’ın adıyla başlarım ki o, bütün alın yazılarını, kaderleri kendi ilim hazretinde, kaza ve kader levhasında takdir eden, belirleyendir. Allah-u Teala; marifet ve iman yolunun önemini hatırlatıp Ku’an’ı indirmekle kullarına karşı çok merhametlidir, Rahman‘dır. Kullarını gaflet ve unutma uykusundan uyandırmakla onlara karşı rahmeti sonsuzdur: Rahim‘dir.
Bütün kullarımıza karşı lütuf ve ihsan makamımızın büyüklü günün bir gereği olarak Biz onu Kadir Gecesi’nde indirdik (Kadr Süresi 1). Yani insanlara, cehalet ateşinden kurtaran necat ve kurtuluş yolunu açıklayan Ku’an-ı Gaybi Kadir Gecesi’nde indirdik;
Ona Allamü’l-Guyub yani bütün gaybları bilen Cenab-ı Hak’tan başka hiç kimse muttali olamaz, o geceyi ondan başka kimse bilemez. İşte bundan dolayıdır ki, Cenab-ı Hak, habibinin dikkatini çekerek şöyle buyurmaktadır:
Kadir Gecesi’nin ne olduğunu sana ne bildirir? (Kadr Süresi 2) Yani beşeri vasıflarından ve nasút (dünya) alemine ait özelliklerinden hangi şey sana onu öğretebilir? Çünkü o nasut alemine ait idrak vasıtalarının üstündedir. Daha sonra Cenab-ı Hak, Kadir gecesini insanın anlama ve idrak etme ölçüleri içerisinde şu şekilde açıklamaktadır:
Bu dünyanın gece ve gündüz hesabıyla; Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır (Kadr Süresi 3).
Çünkü onda melekler ve ruh, Rablerinin izniyle, her iş için iner (Kadr Süresi 4). Lahuti alemin en büyük topluluğu olan melekler ve nasut alemine ait görüntü ve silue lerin işlerini düzenlenleyen Ruh-i Emin o gecede inerler. Onların inişleri ise Rablerinin izniyle olur; Rableri onlara o gece inmelerini emreder.
Bununla birlikte her birinin yanında, şehadet aleminde cari olan bir iş vardır.
O gece, Hak tarafından Selamdır. Cenab-ı Hak işleri o gece o görevlilere teslim eder, sapasağlam hikmeti gereğince, gerçekleştirmeleri için işleri onlara havale eder, her şeyin kendi emrettiği şekilde olması için gerekli tedbirleri almalarını onlara tavsiye ve emreder.
Kısaca O, yani, onların bu hal ve vaziyetleri Fecrin doğuşuna kadar (Kadr Süresi 5) yani, bütün gölge ve yansımaların ışıklarını yok eden, ortadan kaldıran zat-ı ilahi güneşi doğuncaya kadar devam eder.
Kadir Gecesi‘nin senenin gecelerinde, Ramazan’ın gecelerinde veya Ramazan’ın son on gecesi arasında gizlenmesi, lahuti aleme ait ve görünmez olan (ama) Gaybi Kadir Gecesi için bir adeta bir semboldür ve ona işarettir.
Bu yüzdendir ki Şari’ (din koyucu olan Allahü Teala) onun zamanını tam olarak bildirmemiş ve belirtmemiştir. Bilakis onu müphem bırakmış ve gizlemiştir.
Denir ki: Tıpkı aslı olan Gaybi Kadir Gecesi’nde bütün hadiseler ezeli ve ebedi şekilde takdir edilmiş olduğu gibi, bütün sene cereyan edecek olaylar ve durumlar da genel olarak o gecede takdir edilir Bundan dolayıdır ki, o geceyi ihya eden kimse her iki dünyanın da hayrını elde etmiş olur.
Cenab-ı Hak bu gecenin vecdinden bizleri de rızıklandırsın, o geceye ulaşmayı ve onun hakikatini elde etmeyi nasip etsin.
Ey bu geceyi idrak etmek ve anlamak isteyen kimse!
Burada sana düşen görev şudur: Hayatın boyunca yaşayacağın bütün geceleri ihya için hazır bir vaziyette beklemelisin. Çünkü Kadir Gecesi o gecelerde gizlenmiştir.
Kısaca; bütün hallerinde Allah’tan asli gafi olmamalısın. Öyle ki, her gecen, dünya ve içindekilerden daha hayırlı olan Kadir Gecesi olmalıdır.
Kaynak: Abdülkadir Geylani / Geylani Tefsiri / C:VI / bkz: 484-485
