Mesneviden Seçme Hikayeler

Celaleddîn-i Rumi, Mesnevîsinde şöyle bir kıssa anlatır: Mecnun, Leyla’sının köyüne gitmek için dişi bir deveye bindi. Bir süre yol aldılar. Mecnun’un bütün derdi, sevgilisinin köyüne bir an önce ulaşmaktı. Dişi deve ise geride bıraktığı yavrularını düşünüyordu. Onun da tek derdi bir an önce geriye dönüp yavrularına kavuşmaktı. Mecnun bir an...

Mesela makam, mevki sahiplerinin kibri hadi neyse de acizlerin kibrine ne demeli? Mevlana böylelerin şuna buna dayanarak baş olma hırsını kabağın beyhude gayretine benzetiyor; ‘Niyetin kabak gibi her şeyin üstüne çıkmak. Dayanağın ağaçlar ve duvarlar oldu. Aşağılık bir kabaktın sen, nedir bu itibar ve yükseliş. Önceleri bineğin servi idi, ama...

Sırtı iki büklüm ve yara bere içinde olan zayıf bir eşek vardı. Kuru ot bile bulamayan eşek, arpayı ancak rüyasında görebiliyordu. Karnının doyduğu vaki değildi. Ölümün kurtuluş olduğuna inanmaya başlamıştı. Bu eşeğin sahibi su taşıyarak hayatını sürdüren bir sakaydı. Eşeğinin karnını bile doyuramadığı gibi bir de onu dövüyordu. Bir gün...

Bir nahiv alimi bir gemiye binmişti. O kendini pek beğenmiş olan nahivci yüzünü gemiciye döndürdü Dedi ki; Sen hayatında hiç nahiv okudun mu? Gemici; Hayır deyince; Nahivci: Senin ömrünün yarısı boşa gitmiş dedi. Gemicinin bu sözden gönlü kırıldı, öfkelendi ama hemen cevap vermedi, sustu. Derken bir rüzgar çıktı, gemiyi bir...

Musa (a.s) zamanında, İsrâil oğullarının rızkı gökten gelirdi. Bir zahmete ve sıkıntıya girmeden, Allah Tealanın lütfu kereminden beslenirlerdi. Musa (a.s)’ın kavmi arasında bu ilahi yardımın kıymetini ve değerini bilmeyen cahiller çoktu. Bunlar, verilen nimetlere nankörlük ederek, ” Biz toprakta yetişen soğan, sarımsak, mercimek gibi yeşilliklerden ve sebzelerden isteriz” dediler. Yaptıkları...

Bir çakal gezinirken boyacı küpüne düştü. Küpten çıkmak için uğraşırken her tarafı boyandı. Güneş vurdukça tüyleri parıl parıl parlıyordu. Üzerinde yeşil, kırmızı, pembe, sarı her renk vardı. Çakal kendi kendine, ”Ben göklerin tavus kuşu gibi oldum” dedi. Koşa koşa giderek, diğer çakallara kendini gösterdi. Çakallar onu böyle görünce, ”Ey çakalcık!...

Cahil bir Türk beyi, akşamdan kalmaydı. Sabahleyin erken uyandı. Sarhoşluğun verdiği mahmurlukla bir çalgıcı istedi. Çalgıcıyı getirdiler. Bey çalıp söylemesini istedi. Çalgıcı bir yandan çalıyor, diğer yandan şu şarkıyı okuyordu: Bilmem sen ay mısın, güneş misin? Bilmem, benden ne istersin? Bilmem ki, sana nasıl bir hizmetin olsun? Nasıl bir kullukta...

Bilal-i Habeşi köleydi. İslam dinini kabul ettiği için, efendisi ona olmadık işkence ve eziyetler yapıyordu. Özellikle sıcağın çok arttığı kuşluk zamanında, dikenli dallarla döverdi. Bilal vücudundaki yaralardan fışkıran kana aldırış etmeden, ilâhî aşkla, Allah birdir, Allah birdir derdi. Hz. Ebu Bekir, bir gün oradan geçiyordu. Bilal’in halini görünce, Peygamber Efendimizin...

Papağana Konuşmasını Öğretmek İçin Papağana konuşma öğretmek için önüne bir ayna koyarlar. Aynada kendi aksini gören kuş, onun başka bir papağan olduğunu zanneder. Aynanın arkasına gizlenen biri de güzel bir diksiyonla öğretmek istediği kelimeleri tekrar eder. Papağan, duyduğu bu kelimeleri aynada gördüğü papağanın söylediğini sanır. Böylece tekrarlanan kelimeleri ezberleyerek, söz...

Musa (a.s), yolda giderken bir çobana rastladı. Çoban şöyle diyordu: ”Ey Allah’ım! Ey Allah’ım! Sen neredesin? Sana kul kurban olayım. Çarığını dikeyim. Saçlarını tarayayım, Elbiseni yıkayayım. Bitlerini kırayım. Sana süt getireyim. Elini öpeyim. Ayağını ovayım. Uykun geldiğinde yatacağın yeri süpüreyim. Ey büyük Allah’ım! Bütün keçilerim yoluna kurban olsun. Hey hey...

Büyük bir yılan, bir ayıya sarılmış boğuyordu. O sırada oradan geçmekte olan yürekli biri, ayının feryatlarını duydu. Hemen yardıma koştu. Ayıyı kurtardı. Ayı, kendini ölümden kurtaran bu yiğidin peşine takıldı. Sadık bir köpek gibi onu takip etmeye başladı. Bir zaman sonra, yiğit hastalanıp yatağa düştü, Ayı da sevgisinden ve bağlılığından,...

Köpek ile Horozun Kavgası & Hikayesi Bir gün meraklı bir genç Hz. Musa’dan hayvanların dilini öğrenmek istedi. Hz. Musa bunun kendisine zarar verebileceğini ne kadar anlatmaya çalıştıysa da, genç adamı fikrinden vazgeçiremedi. Genç adam, ”Ya Musa! Beni geri çevirmek, senin büyüklüğüne uygun düşmez. Hiç olmazsa, kapımın önünde yatan köpekle, kümes...

Şeyh Ahmed b. Hadraveyh hazretleri, cömertliği ile bilinirdi. Bu yüzden de hep borçlu yaşadı. Zenginlerden borç aldığı paraları, fakirlere ve kimsesizlere dağıtırdı. Borç ile bir tekke yaptırdı. Tekkesini, canını, malını, her şeyini Allah yolunda harcardı. Zenginlerden alıp, yoksullara dağıtma işinde bir görevli gibi çalışırdı. Borçlarını da kendisine ummadığı yerden gelen...

Bir dil bilgini geminin kaptanına küçümseyen gözlerle bakarak “Sen hiç gramer okudun mu?” diye alaycı bir ifade ile sordu. Kaptandan “hayır”cevabını alan kendini beğenmiş adam; “Eyvah! Gitti ömrünün yarısı” dedi. Kaptan, kendini beğenmiş bu adama kızdı, alındı, gönlü kırıldı, fakat karşılık vermedi. Yola çıktıktan bir süre sonra rüzgar gemiyi bir...

Lokman (a.s) bir kimsenin hizmetindeydi. Bir gün efendisi kesilmiş olan koyunu işaret ederek; Bana şu koyunun en tatlı yerini getir dedi Lokman (a.s) gitti ve koyunun dilini getirdi. Başka bir zaman efendisi; Bana koyunun bu seferde en acı yerini getir dedi. Lokman (a.s) da bu sefer de yine koyunun dilini...

Eski zamanlarda Yahudilerin zalim bir padişahı vardı. Hz. İsa düşmanıydı. Hristiyanları çeşitli eziyetlerle yakar, yandırır ve öldürürdü. Şaşkın padişah, Musa ile İsa’nın (a.s) ikisinin de Allah yolunda yürüyen peygamberler olduğunu bir türlü kabullenemiyordu. Bu padişahın kendisinden de kötü, düzenbaz, hilekar ve fitneci bir veziri vardı. Hile yaparak akan suyu bile...

Bedevinin biri, yağmur gibi göz yaşı dökerek bir yandan ağlıyor, diğer yandan da ‘‘vay başıma gelenler” diyerek dövünüyordu. Oradan geçmekte olan bir dilenci sordu: ”Neden ağlıyorsun? Feryadının sebebi nedir?” Bedevi: ”İyi huylu ve değerli köpeğim hastalandı, can çekişiyor. Onsuz ne yapacağımı bilemiyorum. Gündüzleri avcılık, geceleri bekçilik ederdi. Keskin gözleri ile...

Sultan Mahmud’un beyleri, Ayaz’ı çok kıskanırdı. Padişahın bir köleye bu kadar değer bir anlam veremezlerdi. Bir gün sultana, ”Kölen Ayaz’a, otuz adama verdiği kadar maaş veriyorsun. Ayaz’ın aklı ve iş becerisi otuz beye denk mi ki?” diye sordular. Sultan Mahmud, bu soruya o anda cevap vermedi. Birkaç gün geçtikten sonra,...