Gece ibadetinin üstünlüğünü kaybettirir. Çünkü uyku sersemliği içinde kılınan gece namazının kıymeti olmaz. Çünkü ölümün bir çeşididir. Uykulu kimselerin daha uğrayacağı bir çok zararlar vardır. bunlardan bir kısmı uyku sersemliği içinde yapılan ibadetten zevk alınmaz.
Gece görülen kötü rüyalar neticesi ihtilam olunur. Bu da bir çok zorlukları beraberinde getirir. Mesela soğuk suda yıkanamaz. Çünkü bu hasta olmasına sebep olabilir. Sıcak suyu da bulamayabilir. Hamama gidemeyeceği için de gece ibadetinden yoksun kalır. Hamama gitse gözlerini başkalarına bakmaktan koruma zorunluluğu ortaya çıkar. Aksi halde günahkar olur. Aynı zaman da hamam parasını masraf etmesi gerekecektir.
Az yemek ibadet yapmayı kolaylaştırır. Yemeğin çoğu ibadete engel olur. Çünkü yemek yapılacak yemekliklerin satın alınması, pişirilmesi, yenmesi ayrı ayrı vakit ister. Otururken ve kalkarken ellerin yıkanması, suyun taşınması, içilmesi yine vaktin boşuna harcanmasına sebep olur.
Çok yemenin zararlarından biri de abdest tutmayı ve mescitte uzun süre kalmayı zorlaştırmasıdır.
Çok yiyip-içmek, çok idrar çıkarmaya neden olacağından, kişinin sık sık camiden çıkmasını gerektirir. Çok yemek orucun tutulmasını da güçlendirir. Oruç, aç kalmayı alışkanlık haline getirenlere çok kolay, fazla yiyenlere de çok zor gelir.
İslam büyüklerinden Süleyman Darani diyor ki;
▬ Allah’a yakarıştan zevk alamazlar
▬ Hikmetli (derin, manalı olan faydalı) sözleri ezberleyemezler.
▬ Merhamet (acıma hissi) yok olur. Çünkü tok açın halinden anlamaz.
▬ Az ibadet eder (bu ibadetini de gittikçe azaltır)
▬ Buna mukabil şehveti de gittikçe artar
▬ Aç olan Müslümanlar cami avlusunda zikredenler arasında dolaşırken, çok yiyenler ise tıpkı mezbelelikte (çöplükte) gezip dolaşanlar gibi beklenip dururlar.
Az yemenin bir diğer faydası bedenin sıhhatte olması, hastalıkları gidermesidir. İnsan vücudunda çok yemekten dolayı meydana gelen bir çok hastalıklar vardır. Mide, barsak ve damarlarının dolmasıyla hastalanan insan, ibadet yapamaz. Çünkü kalbi yorulur. Zikir ve fikirden uzaklaşır. Geçim derdine düşer. Bunların hepsi bir takım külfet ve zahmetleri getirir.
Tabiplerden biri çok yemenin kötülüğünü şöyle anlatır;
Az yemenin bir diğer faydası da geçim kolaylığıdır. Az yemek yemeyi bir alışkanlık haline getiren kimsenin, geçim derdi olmaz. Çok yiyenin kulağı ise devamlı midesindedir. Midenin emri altında olduğu için midesinin sıkıştırması ve Bugün ne yiyeceksin gibi baskılarına karşı nasıl itaat edeceğine bakar. Helalden kazanacak olsa sıkıntıya, haramdan kazanırsa Allah’a isyan etmiş olur. Hekimin biri diyor ki; ‘Bütün ihtiyaçlarını elde etmenin en kolay yolu, onları yapmamaktır’.
İslam büyüklerinden bazıları diyor ki;
İhtiyacından fazla olarak, canım bir şey istediğinde, başkasından borç alacağıma bu borcu kendimden alır, şehvetimi terk ederim. Çünkü benim kendi nefsime olan borcum başkasına olan borcumdan daha iyidir.
Az yiyerek yemeğinden artırdığı şeyleri, fakir ve yoksullara vererek, onların gönlünü ve duasını aldığı gibi, yarın kıyamet gününde sadaka gölgesine de girer. Kendisinin Allah katında olan derecesini yükseltirken, aynı zaman da insanlara da faydalı olur.
İnsanın servetinin değeri Allah yolunda harcayıp harcamadığıyla, yediğinin helal mi haram mı olduğuyla ölçülür.
Kaynak: İmam Gazali / el-İhya / C:3 / bkz: 249-.253
