Allah, kullarına hidayetin nasıl isteneceğini öğretmiş, onlara kendisine öncelikle övgü ve senada bulunmalarını ve şanını yüceltmelerini emretmiştir, sonra onlara nasıl kullukta bulunacaklarını, Allah’ı nasıl birleyeceklerini hatırlatmıştır.
Kulluk ve tevhid maksada ulaştıran birer vesiledir. Bunlardan biri, Allah’a isimleri ve sıfatları ile tevessül etmek, diğeri O’na kullukla tevessülde bulunmaktır. Bu iki vesile ile yapılan dua reddedilmez.
İbn Hibban’ın Sahih inde, İmam Ahmed ve Tirmizi’nin de kitaplarında rivayet ettikleri iki ism-i a’zam hadisi bunu teyit eder.
Birinci hadis: Abdullah b. Büreyde’nin babasından rivayet ettiği hadistir;
“Nebi (s.a.v.) bir adamı şöyle dua ederken işitti: “Ey Allahım! Senden başka ilah olmadığına, senin Ahad, Samed, doğmamış ve doğrulmamış ve dengi olmayan Allah olduğuna şehadet ederek senden istiyorum.
Resulüllah, ‘Nefsim kudretinde bulunan Allah’a yemin olsun ki ism-i a’zam’la Allah’tan istedi; bu isimle dua edilince, Allah icabet eder. İstenince verir. buyurdu”. Bu, Allah’ı tevhid etmekle ve O’nun birliğine şehadet etmek suretiyle dua edenin tevessülüdür. Bu ayrıca Allah in sıfatlarına delalet eden Samed ismiyle tevessüldür.
“O’nun hiçbir dengi yoktur” ayetiyle teşbih ve temsil, Allah’tan nefyedilmiştir. İşte bütün bunlar Ehl-i Sünnet akidesinin tercümesidir. Allah’a bu şekilde iman ve şehadetle tevessül etmek ism-i a’zamdır.
İkinci hadis: Resulüllah bir adamı şöyle dua derken duyar “Ey Allah’ım.. Hamd sana mahsustur, senden başka ilah yoktur, sen Mennan’sın, çok lütfedensin, yerin ve semaların yaratıcısı, ikram ve celal sahibi sensin. Bütün bunlarla senden isterim, ey diri ve kendi kendine var olan Alla’hm…”
Resulüllah bu adam için;
Şüphesiz Fatiha Süresi bu iki vesileyi de ihtiva etmektedir. Bunlar Allah’a hamd, sena ve O’na şanını yüceltmek suretiyle tevessül ile O’na kulluk ederek ve O’nu birleyerek tevessüldür.
Gayelerin ve amaçların en önemlisi olan hidayeti istemek bu iki vesileden sonra gelir. Bu şekilde dua eden icabete layık olur.
Bunun bir benzeri Resulüllah’ın gece namaza kalkınca yaptığı duadır;
Ey Allah’ım… Hamd sanadır, sen göklerin ve yerlerin ve ikisi arasındakilerin nurusun. Hamd sanadır. Sen göklerin, yerin ve ikisi arasındakilerin Kayyumusun (ayakta tutanısın). Hamd sanadır, sen haksin, va’din haktır, sana kavuşmak haktır, cennet haktır, cehennem haktır, nebiler haktır, kıyamet haktır. Muhammed (s.a.v) haktır.
Ey Allah’ım… Sana teslim oldum, sana inandım. Sana tevekkül ettim. Önce ve sonra, açık ve gizli yaptıklarımı bağışla, sen benim ilahımsın. Sana yöneldim, derdimi sana arz ettim, seni hakem kabul ettim, senden başka ilah yoktur.”
Resulüllah burada önce hamd, sena ve kulluğuyla Allah’a tevessül etmiş, ondan sonra Allah’tan bağışlanmayı talep etmiştir.
Kaynak: İbn Kayyım El-Cevziyye / Medaricu’s Salikin – Kur’ani Tasavvufun Esasları – / bkz: 31-33
