Her şeyden önce çok iyi bir evlilik yapılmış olması şarttır. Bazı yanlışlar yapılmışsa zorlamalarla müessese yürütülebilir, fakat mutluluk ve huzur yakalanamaz.
Birincisi, kadının ve erkeğin fedakarlığın şart olduğunu bilmesi lazım. Hanım erkeğe karşı, bey de hanıma karşı fedakarlığı önceden göze almalı ve razı olmalıdır.
İkincisi: Sabırdır. Hanım da, beyde önceden sabırlı olmayı kabul etmelidir. Fedakarlık öncelikle sabır işidir.
Üçüncüsü: Belki de ilk sırada yer alması gereken sevgidir. Fedakarlığın da, sabrın da kaynağıdır sevgi.
Sevgi fedakarlık ister, sabır ister. Sevmek, vermek demektir. Şiddetine göre gönül vermekle başlar, can vermeye kadar gider. Şiddet arttıkça fedakarlık artar. Bir kısım insanlar gönül verirler, gönül verdikleri insana ömür verirler. Bir kısmı da gönül verirler, öyle gönül verirler ki canlarını verirler. Mecnun, Leyla için ömrünü verdi, pervane sevdiği içini canını verdi. İlk şart sevgidir. Sevgiden sonra ancak, fedakarlık ve sabır ortaya çıkar.
Dördüncüsü: Hoşgörüdür. Eşler birbirine hoşgörüyle bakmak zorundadır.
Hiç kimse kasten kötü olmak istemez. Eşlerin hataları bilmeden husule gelmiştir, tecrübesizlik ve cehaletten doğmuştur. Hata sonrası fedakarlık, sabır ve hoşgörü beraberinde affetmeyi getirir. Her şeyi görmek gerekir ama hoş görmek daha gereklidir.
Hoş görmek, görmemek manasına gelmez. Hatayı yapan eş veya çocuk görülmediğini anlarsa aynı şeyi tekrar edebilir. Görülüp fakat yargılayıcı tavırdan uzak, “olabilir bir daha tekrarlanmasın” gözüyle bakıldığını anlarsa biri, daha o hatayı yapmaz.
Bir bey ya da hanım kendi ailesini mutsuz görüyorsa, hastalığa yakalanacak demektir. Bunun için hep iyimser olmalı, hep polyannacılık oynamalıdır. “Benim ailem dünyanın tek ailesi değildir, ama dünyanın en iyi ailelerinden biridir. Mutlu bir aileyiz, mutluluğu yakalayabilmiş bir aileyiz” denilebilmelidir.
Duygular bulaşıcıdır. Nefret nefreti, mutluluk mutluluğu doğurur. Eşlerden biri diğerine mutlu olduğunu söylerse, bir süre sonra öteki de mutlu olduğunu söyleyecektir. Tabii bu mutluluk çocuklara da sirayet eder.
Beşincisi: Eşelerin ev dışı hayatının, ev içine aksetmemesidir. Yani iş hayatıyla, eş hayatının birbirine karışmaması. Evin dışında bir takım problemler, sıkıntılar olabilir. Dışarıdan alınan mikrop dışarıda bırakılmalı evini içine taşınıp tıpkı nezle gibi, ailenin diğer fertlerine bulaştırılmamalıdır.
Dışarıdaki cehennemi eve sokarsanız cennetiniz cehenneme dönüşür. Akşam iş dönüşü eve girildiğinde eşlerin birbirlerine yapacakları karşılama merasimi de küçük bir ayrıntıdır, fakat mutluluk açısından önemlidir.
Eve gelen eşi, hanımın veya beyin güler yüz ve neşeli ruh haliyle karşılaması yapılacak ilk mutluluk başlangıcıdır. Tabi bu şartların hemen hepsi ailenin ortak sevgilisi olmasına bağlıdır
Bakıyorsunuz aynı partiyi, aynı spor kulübünü tutan eşler daha iyi geçiniyorlar. İnançlı ailede de ortak nokta bizim düşüncemize göre dindir. Ortak sevgili Allah’tır. Peygamberdir ve diğer Müslümanlardır. Allah’ çok seviyorsunuz, sevgiliniz O’dur. Aynı varlığı herkesin sevmesi, aynı sevgi kaynağından istifade etmek demektir. Evde ortak sevgi kaynakları ne kadar çok paylaşılıyorsa mutluluk da o kadar çok artar.
Burada önemli olan sıkıntıların meydana gelmesi değildir. Sıkıntı ve problemleri görmemek, o olağan kabul etmek önemlidir. Her sıkıntının çaresi vardır, kendine güvenen aileler üstesinden gelebilirler. Ailede mutluluk için bunlarında -insanın iyiliği ve imtihan gayesiyle varolduğu düşünülmelidir
Müslüman imtihan karşısında sabır ve dua ile yardım istemeli ve bunun kemal derecesine ulaşmaya bir vasıta olduğunu düşünmelidir. Büyükler öyle demişler.
Dışarıdan gelen sıkıntıların böyle bir tavırla karşılanması da mutlulık sebeplerinden biridir. Eşler arası işbirliği de önemlidir. Ailede herkes aynı yöne bakmalıdır.
Sıkıntıların sebeplerinden biri de hanımın veya beyin çilesiz yetişmesi ve en ufak sıkıntıda yılgınlığa düşmesidir. Sıkıntı görerek yetişmişse önüne çıkan meşakkatler karşısında huzursuz olmaz, alışmıştır. Bir aile, mihneti kendine zevk etme hünerini biliyorsa mutlu olur. Öyle dertler, öyle çileler vardır ki mutluluk kaynağıdır. İnsanların onlarla mutsuz olması doğru değildir.
Birincisi: Allah’ın nasip etmesi ve kişilerin edecekleri dualar bu konuda etkilidir.
İkincisi: Evlenecek olan fertler fedakarlığı baştan göze almalılar.
Üçüncüsü: Tedbirdir. Tedbir sadedinde iki önemli hususu ele alabiliriz,
Birincisi; alacağı eşin yetiştiği toprağa bakması. Aile düzeni, nesebi, soyu – sopu, aile ortamının sosyal yapısı çok önemlidir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) “bataklıktan gül koklamayınız” buyuruyor.
İkincisi: Küfüv meselesidir.
Zannediyorum bu mesele biraz dar çerçevede ele alınıyor. Sadece yaşı, boyu değil; zeka, kültür, dünya görüşü, iktisadi seviye, zevkler birbirine yakın olmalıdır. Kazanılmış alışkanlık ve özelliklerin sonradan terbiyeyle değiştirilmesi çok zordur. Farklı dünyaların insanları bir araya gelmemelidir.
Yeri gelince mutfak kültürleri bile çatışır ve bir takım problemler mutlaka doğar. Benim kanaatimce
1 ▬ Evinin kadını olmalıdır. Yuvayı dişi kuş yapar. Ev kadını olmak bir sanattır. Kadın bu sanatı en iyi şekilde icra edebilecek kabiliyette yetiştirilmek zorundadır.
2 ▬ Beyinin hanımı olmalıdır. Pek tabii aynı hususlar beyler hakkında da söylenir. Fakat evi ev yapan, yeri gelince erkeği de eğitecek olan kadındır. Bu açıdan kadının eğitimi öncelik taşır. Eşine nasıl davranacağı, ne gibi şeylere dikkat etmesi gerektiği öğretilmeli, bizzat annesi tarafından gösterilmelidir. Bu bir görgü ve sanat meselesidir.
3 ▬ Kadın çok iyi bir eğitimci olarak, annelik yapabilecek bilinçte yetiştirilmelidir. Kaliteli insan yetiştirecek bilinç verilmelidir.
4 ▬ Kadının temsil kabiliyetli olması gerekir. Bey, hanımıyla dışarı çıkmaktan, gezmeye gitmekten ya da çocuk, annesinin okula gelip, öğretmeniyle görüşmesinden utanmamalıdır. Aynı durum beyler için de geçerlidir. Eşler ve çocuklar birbirlerinden gurur duymalıdırlar.
Röp: Prof Dr: Yaşar Fersaboğlu & Ayşegül Baltacı / Aile Rehberi / Yeni Dünya Dergisi / bkz: 265-267
