Kadr Süresi; Mekke’de nazil olmuştur ve 5 ayettir. Adını ilk ayette geçen Kadr, yani “Kadir gecesi” kelimesinden almıştır. Kadir: “Mevki, şeref, değer, azamet” manalarına gelir.
Kur’an’ın vahyinin başlangıcından ve o gecenin büyük fazilet ve bereketinden, o gece kainatı kaplayan İlahi esenlikten bahseder. Kadir gecesi kesin olarak bildirilmemiştir. Fakat ekseri alimler, hadis-i şeriflerin delaletinden Ramazan ayının 27. gecesi olduğunu kabul etmiş olup bütün İslam alemi de bunu benimsemiştir.
Kur’an’ın ilk parçası olan İkra (Alak) süresinin ilk ayetleri de kadir gecesinde nazil olmuştur. Kadir gecesi, içinde bu gece bulunmayan bin aydan daha faziletlidir.
Bu gecenin fazileti hakkındaki hadislerden biri şöyledir: “Kim kadir gecesini, sevabını umarak ihlas ile ibadetle ihya ederse; geçmiş günahları affedilir.”
Kadir gecesinin faziletini ve Kur’an-ı Kerim’in bu gecede inmeye başladığını bildirdiği için kendisine böyle “Kadir Süresi” ve “inna Enzelna” süresi adı verilmiştir.
Kadr Süresi 1. Ayet Meali: Biz Kur’an’ı indirdik kadir gecesi.
Kadr Süresi 1. Ayet Tefsiri: Bu süre, Kur’an-ı Kerim’in Allah tarafından indirilmiş olduğu pek yüce bir gecenin şeref ve şanını bildiriyor. O feyiz dolu gecede bir takım semavi zatların birer vazife ile yer yüzüne şeref vereceklerini ve o gecenin sabaha kadar bir selamet ve emniyet mahiyetinde bulunacağını şöylece beyan buyuruyor.
(Muhakkak ki, biz) yani: Yüce Zat’ım, kudret ve azametimle (onu) o Hakikatleri beyan eden Kur’an-ı (Kadir gecesinde) öyle şeref ve şanı pek yüksek olan bir zamanda (indirdik.) yani: Onu levh-i mahfuzdan dünya semasına birden inzal ettik, sonra da onun ayetleri yirmi üç sene içinde Cibril-i Emin vasıtasıyla Son Peygamber Hz. Muhammed’e parça parça bir şekilde indirilerek teblîğ edilmiştir.
Çünkü: Kur’an-ı Kerim’in Ramazan-ı Şerifte inmeye başlamış olduğunu Bakara Süresi 185. ayet gösteriyor ki; Ramazan ayı, Kur’an’ın indirildiği aydır ayet-i kerimesi açıkça gösteriyor. Bu Kadir gecesi süresi de Kur’an-ı Kerim’in Kadir gecesinde indirilmiş olduğunu bildiriyor. Binaenaleyh bu gecenin Ramazan’a mahsus olduğu ortaya çıkmaktadır.
Şu kadar var ki: Bu gecenin Ramazan-ı Şerif ayının hangi gecesine ait olduğundan ihtilaf vardır. Meşhur olan ve ekseriyetçe kabul edilen, bu Kadir gecesi, Ramazan-ı Şerifin yirmi yedinci gününün gecesidir. Bu mübarek gecenin kat’î surette tayin buyurulmamış olması, bir nice hikmetlere dayalıdır.
Kısacası: Müslümanların Ramazan-ı Şerifte daha ziyade ibadet ve itaatte bulunmaları, onun herhangi bir gecesinin Kadir gecesi olması ihtimalini dikkate alarak, her gecesinde fazlaca ruhani bir zevk ile zikre ve düşünmeye devam etmeleri içindir.
Kadr Süresi 2. Ayet Meali: Bilir misin nedir kadir gecesi?
Kadr Süresi 2. Ayet Tefsiri: Ey Peygamber.. (Kadir gecesinin ne olduğunu) nasıl büyük bir şeref ve fazilete, bir yüksek mertebeye, manevi bir büyüklüğe sahip bulunduğunu (sana ne şey bildirdi?.) O öyle mübarek bir vakittir ki, onun değerinin yüceliğini, Allah’tan başkası bilip kuşatamaz. İnsanlar, o pek feyizli gecenin pek büyük kıymeti, kutsiyetini, ancak Cenab-ı Hakk’ın bildirmesi sayesinde anlayabilirler.
Kadr Süresi 3. Ayet Meali: Bin aydan daha hayırlıdır kadir gecesi
Kadr Süresi 3. Ayet Tefsiri: (Kadir gecesi, bin aydan hayırlıdır.) O, öyle seçkin, nurlu bir mübarek gecedir, Kur’an-ı Kerim, o kutsal geceden itibaren yeryüzünü aydınlatmaya başlamıştır ve İslam dinini, dinlerin sonuncusu olarak kurulmaya başlamış, insanlığın ufukları, manevi nurlar içinde kalmıştır.
Kadir gecesinin böyle bin aydan hayırlı olması, şu bakımdan da Müslümanlar hakkında hususi bir lütuftur ki: Bu ümmetin ömürleri eski ümmetlerin ömürlerine kıyasla kısa bulunmaktadır. Fakat bunlara verilen böyle pek feyizli bir gece, bin aydan hayırlı olunca bu ümmetin ömrü manen uzatılmış demektir. Çünkü, böyle bir gecede yapacakları ibadet ve itaat, bin gecede yapılmış gibi sayılarak o derece çok sevaba vesile olacaktır.
Kadr Süresi 4. Ayet Meali: O gece Rab’lerinin izniyle Ruh ve melekler, her türlü iş için iner de iner…
Kadr Süresi 4. Ayet Tefsiri: O gecenin ne kadar ehemmiyet ve azamete sahip olduğunu düşününüz ki: (Onda) O Kadir gecesinde (melekler ve ruh) Cibril-i Emin Allah-ü Teala’nın o seneye ait takdir ve kazası ne ise onlar hakkındaki vazifelerinden dolayı yeryüzüne (iniverir) o vazifelerini yerine getirirler. Yahut Kabe-i Muazzam’a gibi, Ravza-i Mutahhara gibi yüce makamları ziyarette bulunurlar. Müminlerle karşılaşarak onlara selam verirler, haklarında iyilik sever olarak selametlerine dua ediverirler.
Kadr Süresi 5. Ayet Meali: Artık o gece bir esenliktir gider… Ta tan ağarana kadar…
Kadr Süresi 5. Ayet Tefsiri: O mübarek Kadir gecesi (Tan yeri ağarıncaya değin) sabah vaktine, gündüz olup güneşin doğmaya yaklaştığı zamana kadar (bir selamettir.) bir güven ve emniyettir. Bütün o gece bir hayır ve bereketten ibarettir. Çünkü, asıl hakikat güneşi, insanlık alemini manevi, ruhani ışıklar içinde bırakan Kur’an-ı Kerim, o geceden itibaren doğmaya başlamıştır.
Kabiliyetini, temiz yaratılışını muhafaza etmekte olanlar, o sayede aydınlanarak cehaletin karanlığından kurtulmaktadırlar. Artık o mübarek gecenin yüce değerini Cenab-ı Hak’tan başka kim tamamıyla takdir edebilir?
Kaynak: Ömer Nasuhi Bilmen / Ömer Nasuhi Bilmen Tefsiri
